Źródło: AP Kat., Komisja Planowania przy Radzie Ministrów Zespół Planowania Regionalnego z siedzibą w Katowicach, nr. poz. 2202_21

Kopalnia „Olga”

 

Wniosek w sprawie nadania kopalni zgłosił Ernst Kramer mistrz ciesielski z Bytomia. 16 czerwca 1865 uzyskała ona nadanie na rude cynku. Pole na 1200 miar z 1 Fundgrube  235 984  lachterów kwadratowych.[1] Na podstawie mapy 7, możemy stwierdzić, że pole kopalni znajdowało się w centralnej części Wielkiej Dąbrówki. Z południowej części, wchodziło na teren Michałkowic. Pole górnicze sąsiadowało z kopalniami: „Bleischarley”, „Friedrich Wilhelm”, „Rosalie”, „Lebauf”, „Herrmanns Glück”, „Dankbarkeit”, „Sanct Stefano”, „Pogerells Hoffnung”, „Rosaliensglück”, jej pole częściowo pokrywało się z późniejszymi kopalniami rudy ołowiu „Ernst Freude” i „Rosaliens Zumuthung”. Początkowo właścicielami kopalni „Olga” byli: Ernst Kramer, mistrz ciesielski  z Bytomia - 40 2/3 kuksów, Ernst Walter, notariusz i adwokat z Bytomia - 40 2/3 kuksów, Otto Friedlaender, bankier, doktor prawa z Bytomia - 40 2/3 kuksów[2]. Otto był synem Friedländera Moritza, przemysłowca z Bytomia. Po śmierci ojca w 1861 roku, kontynuował on wraz z bratem Emanuelem, działalność gospodarczą. [3] Wszyscy właściciele posiadali łącznie 122 kuksy. Dnia  31 stycznia 1866 roku  nastąpiły dalsze zmiany w udziałach. Właścicielami w tym czasie byli: Ernst Kramer, mistrz ciesielski z Bytomia  – 34 kuksy, Ernst Walter, notariusz      i adwokat z Bytomia  – 34 kuksy, Otto Friedlaender, bankier, doktor prawa z Bytomia 39 kuksów, Rosalie Reichmann 15 kuksów. Posiadali oni łącznie 122 kuksy.[4]  Dnia 15 stycznia 1878 roku nadal właścicielami kopalni byli: Ernst Kramer, Ernst Walter, Otto Friedlaender.[5]  W późniejszym okresie właścicielem kopalni stał się Hohenlohe.[6]

Koniecznością stały się przekształcania indywidualnych własności w spółki akcyjne oraz koncernów ziemskich w koncerny-spółki, które wynikały głównie z rosnących kosztów modernizacji technicznych, a także większych możliwości uzyskania kredytów od kapitału bankowego, zainteresowanego przemysłem ciężkim.[7] Spółka akcyjna, Hohenlohe-Werke Aktiengesellschaft zu Hohenlohe-Hütte O/S została założona w 1905 roku przez bankiera Gustawa Arensa, rentiera Hermanna Rosenberga, asesora sądowego Ernesta Linnartza, bankiera dr prawa Edwarda Maslera i Berlińskie Towarzystwo Handlowe w Berlinie (Berliner Handel Gesellschaft). Siedzibą Spółki był Wełnowiec. Główny majątek Spółki stanowiły zakłady odkupione od księcia Krystiana Krafta v. Hohenlohe Oehringen, który został udziałowcem Spółki. Umowę podpisano 27 maja 1905 roku w Berlinie, między Zakładami Hohenlohego w Wełnowcu (Hohenlohe-Werke Aktiengesellschaft zu Hohenlohe-Hütte O/S) a ks. Christianem Kraftem Hohenlohe-Oehringen, dotyczyła ona sprzedaży udziałów  zakładów górniczych i cynkowych, dzierżaw i praw używania tych zakładów, udziałów w spółkach i zapasów surowców. Książę Hohenlohe za odstąpienie swoich zakładów otrzymał 44 miliony marek w akcjach towarzystwa i 3 miliony marek rocznej renty. Na podstawie powyższej umowy spółka przejęła 5 kopalń węgla: „Hohenlohe”, „Chasse-Fanny”, „Maks”, „Georg”, „Oheim”, 3 kopalnie rud cynkowych: „Nowa Helena”, „Brzozowice”, 5 hut cynkowych: „Hohenlohe”, „Theresia”, „Johanna”, „Godula”, „Carl”, walcownie cynku „Hohenlohe”, 36 pół i nadań górniczych na węgiel i rudy oraz posiadłości gruntowe w Michałkowicach, Bańgowie, Siemianowicach, Laurahütte, Małej Dąbrówce.[8]

 

 


 

 


[1] AP Kat, zespół 703, Bergamt Beuthen…, sygn. 1342, s.10-11, AP Wrocław, Wyższy Urząd…, sygn. 1832, mikrofilm,T-1333, s. 337-338

[2] AP Kat, zespół 703, Bergamt Beuthen…, sygn. 1342, s.30,40

[3] P. Nadolski, w: Bytomski słownik … s. 57

[4] AP Kat, Bergamt Beuthen…, sygn. 1342, s.30,40

[5] AP Kat, Giesche spółka…, sygn. 2587a, s.202-203

[6] AP Kat, Giesche spółka…, sygn. 2349/1, s.11

[7] L. Szaraniec, Załoga koncernu Hohenlohe i jej walka klasowa w latach 1905-1939, Katowice 1976, s.13-14

[8] AP Kat, Zakłady Hohenlohego…, Wstęp do inwentarza, s.1-2, L. Szaraniec, Załoga koncernu Hohenlohe…, s.15

 

 

Mapa 7. Kopalnie „Olga” i „Ernst Freude”  na fragmencie mapy: „Karte des Oberschlesischen Erzbergbaues Gr. Dombrowka. Blatt 22“.