Kopalnia „Bleischarley”
Hrabia Guido Henckel von Donnersmarck ze Świerklańca z linii tarnogórsko-świerklanieckiej Donnersmarcków zgłosił w latach 1853-1855 cztery pola górnicze: pierwsze pole, „Young Rowley” zostało zgłoszone 12 sierpnia 1853 roku. Nadanie na ołów otrzymało 30 czerwca 1855. Drugie pole, „Bethlen” zostało zgłoszone 29 czerwca 1854 roku. Nadanie na ołów uzyskało 28 kwietnia 1855 roku. Trzecie pole, „Alcantara” zostało zgłoszone 25 maja 1855 roku. Nadanie na ołów otrzymało 7 kwietnia 1856 roku. Ostatnie pole „Jane Eve” – zgłoszone 8 marca 1854 roku, nadanie na ołów otrzymało 21 maja 1855 roku. Powierzchnia każdego z pól wynosiła 1200 miar z 1 Fundgrube, a obszar każdego z nich był równy 1 033 138 m2.[1] Według map 3 i 6 zamieszczonych w pracy, można zlokalizować powyższe pola ( nazywane na mapach kopalniami). Pola znajdowały się na terenie: „Young Rowley” - w Kamieniu na granicy z Rozbarkiem i Wielką Dąbrówką, „Bethlen” - w Kamieniu i Wielkiej Dąbrówce, „Alcantara” – w Kamieniu, „Jane Eve” – w Kamieniu i Wielkiej Dąbrówce.
Nazwa pola „Bethlen” pochodziła od spokrewnionego z przodkami Donnersmarcków, rodem Turzo von Bethlenfalva.[2] Identyczną nazwę rodu: Bethlen-Falva posiadała huta w Świętochłowicach wybudowana w 1830 roku przez rodzinę Donnersmarck.[3] Wszystkie 4 pola zostały połączone 18 maja 1860 roku.[4] Dnia 15 sierpnia 1860 roku Spadkobiercy Giesche z Wrocławia zakupili połowę kopalni czyli 61 kuksów, oprócz tego kupili z sąsiednich kopalń leżących na terenie Rozbarku: „Gute Concordia” i „Urzula”, po 31 kuksów za kwotę 225000 talarów.[5] Kopalnia „Gute Concordia” o powierzchni 1 033 138m2 , uzyskała nadanie na ołów 26 czerwca 1857 roku.[6]
W 1853 roku Guido von Donnersmarck założył spółkę akcyjną: „Schlesische A.G. für Bergbau und Zinkhüttenbetrieb” ( „Śląskie Kopalnie i Cynkownie”). Jej siedziba mieściła się w Lipinach. W skład spółki wchodziły zakłady cynkowe, kopalnie galmanu „Cecylia”, „Teresa”, „Apfel”, „Szarlej”, „Wilhelmina” i kopalnie węgla, wydzielone z dóbr Donnersmarcka. Kapitał akcyjny ustalono na początku na sumę 5 milionów talarów.[7]
W dniu 25 czerwca 1868 roku firma Spadkobiercy Giesche nabyła pozostałe udziały (61 kuksów) kopalni „Bleischarley”, jak również po 31 kuksów kopalń „Gute Concordia” i kopalni rudy cynku „Urzula”, za kwotę 261 000 talarów. Od tej daty kopalnia w całości należała do Spadkobierców Giesche.[8]
[1] AP Kat, ZGH Orzeł Biały…, sygn. 173, s.3, sygn. dopływ 41, s. 3, 4, 72-73
[2] A. Kuzio-Podrucki, Henckel von Donnersmarckowie – Kariera i fortuna rodu, Bytom 2003, s.21-22
[3] Powiat Świętochłowicki monografia, red. T. Szaliński, Świętochłowice 1931, s.115
[4] AP Kat, ZGH Orzeł Biały…, sygn. 173, s.3, sygn. dopływ 41, s. 72-73
[5] F. Bernhardi, Georg v. Giesche’s Erben Die Entwicklung des Besitzes der Gesellschaft vom Jahre 1851 ab., Breslau, 1904, s.26 , AP Katowice, Giesche spółka akcyjna Katowice, sygn. 2454, s. 1, sygn. 3445, s.132, Powiat Świętochłowicki…s.108
[6] AP Kat, ZGH Orzeł…, sygn. dopływ 41. s. 7-8, J. Piernikarczyk, Historja górnictwa…tom II,s.57, autor twierdził , że Spadkobiercy Giesche z Wrocławia zakupili udziały w „Bleischarley” od Donnersmarcka 2 lata szybciej, tj. w 1858 roku.
[7] K. Popiołek, Górnośląski przemysł górniczo-hutniczy w drugiej połowie XIX wieku, Katowice-Kraków 1965, s.75-76, A. Frużyński, Historia przemysłu górniczo-hutniczego w Bytomiu od początku XVIII wieku do roku 1939 w: Bytom i jego dziedzictwo w 750 lecie nadania prawa miejskich, red. G. Brożek, Katowice 2004, s. 233
[8] F. Bernhardi, Georg v. Giesche’s…, s.28